Meksika İle İlgili Birkaç İlginç Bilgi

Meksika’nın kültürü sizin de tahmin edebileceğiniz gibi Avrupa ve Amerika’dan oldukça farklı. Hal böyle olunca Meksika’dan beklentiniz Avrupa’ya yaptığınız bir seyahatten beklentinizden oldukça farklı oluyor; yeni şeyler görme, deneyimleme ve öğrenme isteği daha fazla oluyor. Size şunu söyleyebilirim bu içinizdeki keşfetme istediğini kesinlikle tatmin edebileceksiniz. Chichen Itza’da bir turda, otobanda araba sürerken ya da Valladolid’de bir sokak arasında yürürken karşınıza devamlı size şaşırtacak bilgiler çıkacak. İşte aşağıdakiler de hangi yazının altında paylaşacağımı bilemediğim ama beni gerçekten şaşırtmış birkaç küçük ve ilginç bilgi;

1. Osmanlı Devleti kurulduğunda Maya Uygarlığı hala ayaktaydı, Aztekler ise daha kurulmamıştı.

Uygarlık olarak adlandırılmalarından ötürü çok eski zamanlarda yaşamış toplumlar olduğunu düşündüğümüz Mayalar ve Aztekler aslında günümüzden çok da uzak bir zamanda yaşamamışlar. Maya Uygarlığı’nın son büyük şehri olan Mayapan’ın 1448 yılında terk edildiği tahmin ediliyor ki bu da Osmanlı Devleti’nin kuruluş tarihi olan 1299’da 149 yıl sonra. Aztek Uygarlığı ise 14. yüzyıl ve 16. yüzyıl arasında İspanyollar işgal edene kadar bölgede hakimiyet kurmuş.

2. Çikolata dünyaya Meksika’dan yayılmış.

Evet, yanlış okumadınız bu muhteşem tadı dünya ile tanıştıranlar Mayalar. Aslında bizim bugün bildiğimiz çikolatayı değil MS 600’de ateşin meyvesi olarak adlandırdıkları kakao çekirdeklerini kavurarak ilk sıcak çikolatayı yapmışlar. Bu içeceğe de İngilizce “chocolate” kelimesine oldukça benzeyen ve acı su anlamına gelen Chocol’ha adını vermişler.

3. Ciklet kelimesinin kökeni Mayalılara dayanıyor.

Aramızda binlerce kilometre olmasına rağmen bugün Türkçede de kullanılan çiklet kelimesi Mayaların sakız için kullandıkları “chicle” kelimesinden geliyor. Farklı ağaçların özünden elde edilen doğal bir sakız olan chicle, “yapışkan şey” anlamına geliyor. Mayalar bu sakızı hem dişlerini temizlemek için hem de çeşitli cisimleri yapıştırmak için kullanmışlar.

4. Otoyollar yapılırken Maymunlar da düşünülmüş.

Ülkenin %35’inin ormanlarla kaplı olduğu düşünüldüğünde doğada oynamalar yapmadan yaşamak herhalde çok mümkün olmuyor. Ama Meksikalılar bu değişikliklerin yaban hayatına zarar vermemesine özen göstermiş ve otoyol yaparken ormanda yaşayan maymunları da düşünmüşler. Otoyoldaki elektrik direklerinin arasına hem maymunlar rahatlıkla karşıdan karşıya geçebilsin hem de elektrik çarpmasını engellemek için iplerden örülü merdivenler, bağlantı yolları yapmışlar.

5. Mayalar yeniden yaşama inanıyor ve ölülerini evlerinin altlarına gömüyor.

Bugün devam eden bir uygulama olmasa da Mayalar bundan 1000 yıl önce insanları çeşitli tanrılara kurban ediyorlardı. Buradaki ilginç nokta ise kurbanların genellikle zayıflardan değil toplumun önde gelen isimlerinden seçiliyor oluşu. Bir örnek vermek gerekirse; her 51 yılda bir düzenlenen top oyununun sonunda kazanan takımın en güçlü oyuncusu kafası kesilerek tanrılara kurban ediliyormuş. Peki, neden önemli insanları kurban ediyorlar? Bunun sebebi reenkarnasyona inanıyor olmaları. Kurban edilen kişinin yine bir insan olarak, aynı bedende dünyaya döneceğine inandıkları için kurban edilme onuruna erişmek insanlar için önemliymiş.

Diğer yandan, yeniden yaşam inancı ölülerin defnedilme şekillerini de etkilemiş. Krallar ve aristokratlar büyük tapınaklar içine gömülürken, sıradan insanlar ise kendi evlerinin altına gömülmüş. Chichen Itza’daki rehberimizin Mayaların bugün hala ölülerini evlerinin altına gömmeye devam ettiklerinden de bahsettiğini söyleyeyim.