Cancun (Yucatán Yarımadası) Antik Kentleri

Chichen Itza

Meksika‘nın en iyi korunmuş arkeolojik alanlarından biri olan Chichen Itza’nın Yucatán Yarımadası’na gelen her turistin yapılacaklar listesinde ilk sırada yer aldığını söyleyebiliriz. 2007 yılında Dünyanın Yeni Yedi Harikası arasına seçilen şehrin kuruluşu 7. yüzyıla dayanıyor. Bu yüzyılı takip eden 600 yıl boyunca da Mayalıların kutsal merkezi olarak hizmet etmiş ve bir süre sonra Maya İmparatorluğu’nun politik ve dini başkenti haline gelmiş. 16. yüzyılda kıtaya gelen İspanyolların şehri yok etmiş olduğu söylense de gerçekte Chichen Itza Mayalılar tarafından 13. yüzyılın sonlarına doğru terk edilmeye başlamış.

Şehrin en önemli yapısı İspanyolların verdiği isimle El Castillo yani Kale ya da Mayalıların verdiği isimle Kukulkan Tapınağı. Tapınak antik kentin tam merkezinde yer alıyor ve uzun yıllar güneş ışınlarının gelme açısı hesaplanarak inşa edilmiş. Mayalıların astronomi ve matematik bilgisini sergilediği tapınağın her bir öğesi, Maya takvimin farklı bir öğesini simgeliyor. Tapınağın her bir cephesinde 18 platform bulunuyor ve bu platformlar maya takviminin aylarını simgeliyor. 5 günden oluşan 19. ay ise tapınağın tepesindeki 5 küçük heykel ile gösterilmiş. Ayrıca tapınağın 4 cephesinde 91’er basamak bulunuyor ve tepedeki düzlüğü de eklediğimizde 365 sayısına ulaşıyoruz, bu da bir yılın her gününü simgeliyor. Ama tapınağın en etkileyici olan özelliği, ilkbahar ve sonbahar ekinokslarında güneş ışınlarının gelme açısından kaynaklı olarak piramidin basamaklarında bir yılan figürünün oluşması. Bu yılan Maya tanrılarından biri olan Kukulkan’ı temsil ediyor ve sizin de fark ettiğiniz gibi tapınak adını bu yılandan alıyor.

Kukulkan Tapınağı dışında antik kentte Top oyunu sahası, Caracol ve Savaşçıların 1000 Sütunlu Tapınağı gibi birçok farklı yapı da bulunmakta. Bunların hepsi ile ilgili detaylı bilgi alabilmeniz için tavsiyem Chichen Itza’yı rehber eşliğinde gezmeniz olacaktır. Hele ki Mayalı bir rehber eşliğinde gezdiğinizde gerçekten çok ilginç bilgiler öğrenebiliyorsunuz. Kukulkan Tapınağının merdivenlerinin önünde durup el çırptığınızda bir kuş sesi duyduğunuz ve bu kuş sesinin tam olarak Mayalıların kutsal gördüğü Quetzal kuşuna ait olduğu gibi… Rehbere vereceğiniz ücret de sabitlenmiş durumda; 2 saatlik bir tur 900 Peso yani yaklaşık 160 TL. Turun sonunda rehberiniz ufak bir bahşiş talep ediyor, burada da 100 Peso yeterli olacaktır.

Tulum

Maya dilinde duvar veya sur anlamına gelen Tulum, Mayalıların son yerleşim yerlerinden biri. Yaklaşık 1 saat uzaklıktaki Coba’nın limanı olan şehir, denizin hemen kıyısında 12 metre yüksekliğinde bir uçuruma kurulmuş ve bu yüzden de çok güzel manzaralara sahne oluyor. Ayrıca Tulum deniz kıyısına kurulmuş tek Maya kenti olma özelliğini de taşıyor. Tulum, Chichen Itza’dan farklı olarak sadece tapınakların olduğu bir şehir değil, şehir duvarlarının içinde yerleşim de mevcut. Fakat evler tahtadan yapılmış olduğu için zamanla yok olmuşlar, bugün sadece temellerini görmeniz mümkün.

Giriş ücreti kişi başı 70 pezo, arabanızla geldiğiniz takdirde 160 pezo yani 7 dolar da otopark için ödemeniz gerekiyor. Girişten önce size harita satın almanın zorunlu olduğunu söyleyeceklerdir; böyle bir zorunluluk yok, turistleri kandırmak için uygulanan bir yöntem. Antik kenti yine rehber eşliğinde gezme şansınız var, ama burada binalar ve şehirle ilgili detaylı bilgilendirme panoları olduğu için bunu tercih de etmeyebilirsiniz.

Cobá

MÖ 50 – MS 100 yılları arasında kurulduğu tahmin edilen Cobá, 100,000 nüfusu ile Maya dünyasının en büyük şehirlerinden biri. İki büyük lagün etrafına kurulan şehrin adı coğrafyasına uygun olarak “Rüzgara karışan sular” anlamına geliyor. Cobá antik Maya dünyasının en büyük taş koridor ağına sahip. Mayalıların sacbes (beyaz yollar) dedikleri bu yollardan bugüne kadar 50 tanesi keşfedilmiş ve bunlardan 16 tanesi halka açık. Bu koridorlar dini merkez olan Nohoch Mul ve etrafındaki lagünleri yerleşim alanlarına bağlıyor. Bugün halka açık olan yollardan geçerek Nohoch Mul’a ulaşmak isterseniz 3 seçeneğiniz var; yürüyebilir, bisiklet kiralayabilir ya da bisiklet taksiler kullanabilirsiniz. Antik şehrin giriş ücreti ise kişi başı 55 pezo yani yaklaşık 10 TL.

Cobá’ın bir diğer özelliği ise Yucatán Yarımadası’ndaki en yüksek piramide ev sahipliği yapıyor olması. Nohoch Mul’da bulunan Ixmoja Piramidi 42 metre yüksekliğe sahip ve 120 basamağı var. Cobá, Chichen Itza ya da Tulum gibi turistik olmadığı için de bu piramide tırmanmanız mümkün. Ben Cobá’yı ziyaret etmemiş olsam da gidenlerin ve tırmananların tavsiyelerine göre 120 basamağı tırmanmaya gerçekten değiyor. Etrafı ormanlarla çevrili piramidin tepesinden manzara fotoğraflarda bile müthiş.

Ek Balam 

Tam olarak ne zaman kurulduğu bilinmemekle birlikte MS 600-900 yılları arasında Yucatán bölgesinin merkezi olduğu düşünülen Ek Balam, 12 km2’lik alana yayılmış oldukça büyük bir şehir. Bugün sadece merkezinde bulunan saray ve tapınak bölgesi gün yüzüne çıkarılmış ve ziyaretçilere açık. Şehir 11. yüzyılda terk edildikten sonra orman tarafından kaplanmış ve bu yüzden de gün yüzüne çıkan bölgenin manzarası oldukça etkileyici. Ek Balam diğer bölgelere kıyasla çok turistik olmadığı için buradaki burada da Cobá’daki gibi tapınaklara tırmanmanıza izin veriliyor.

Ek Balam’ın en etkileyici ve dikkat çekici yapısı 30 metre yüksekliği ile merkezde bulunan El Trono Tapınağı. Taht anlamına gelen El Trono, Maya hükümdarı Ukit Kan Le’k Tok’un gömüldüğü tapınak olduğu için bu ismi almış. Bu tapınak Yucatán’da göreceğiniz tapınaklara göre oldukça süslü. Özellikle mezar, hayvan figürleri, savaşçı heykelleri ve kafatasları ile süslenmiş. Şehre adını veren jaguar da (Ek Balam “Siyah Jaguar” anlamına geliyor.) mezarın girişi kapısında kendine yer bulmuş, kapı jaguar ağzını anımsatan büyük dişler ile süslenmiş.

Uxmal

Yucatán’ın en iyi korunmuş ve restore edilmiş kalıntılarından biri olan Uxmal, farklı mimarisi, heykel zenginliği ve detaylı süslemeleriyle diğer Maya antik kentlerinden ayrılıyor. Şehirde Sihirbazın Piramidi, Rahibe Dörtlüsü, Belediye Sarayı ve Güvercin Tapınağı gibi birçok etkileyici yapı bulunuyor. Bunlardan en önemlisi yuvarlak kenarları, yüksekliği ve zıt (batı) tarafa inşa edişmiş kapısı ile Maya yapıları arasında benzersiz olan Sihirbazın Piramidi. Bir efsaneye göre tapınak, bir yumurtadan çıkan ve tek bir günde yetişkinliğe erişen büyülü bir cüce tarafından bir gecede inşa edilmiş. Ayrıca şehir, Maya dilinde “üç defa inşa edilmiş” anlamına gelen Uxmal adını bu piramidin aynı noktada inşa edilmiş üçüncü tapınak olmasından alıyor. Uxmal’ın bir diğer özelliği ise çoğu Yucatán bölgesinin aksine suyunu cenotelerden değil, yağmur suyu toplayan yapay sarnıçlardan elde etmesi.

Antik şehrin giriş ücreti kişi başı 112 pezo yani yaklaşık 20 TL. Uxmal’ın bu kadar iyi korunmuş olmasına rağmen Chichen Itza ve Tulum kadar popüler olmamasının sebebi ise konaklama merkezi olan Cancun’a olan uzaklığı. Yucatán yarımadasının batı kıyısına yakın olan şehre Cancun’dan gitmek 4 saat sürüyor yani günübirlik bir tur yapmak oldukça zor. Geceyi Uxmal’a 1 saat uzaklıktaki Merida’da geçirmek mantıklı bir tercih olacaktır.